صورت های مالی چیست و چه کمکی به واحدهای تجاری می‌کند؟ روش تهیه و اصول آن چیست؟ در این مقاله سعی شده تا در مورد اطلاعات ارائه شده و ویژگی‌ها و ساختار آنها بحث و بررسی صورت بگیرد.
شرکت‌ها و واحدهای تجاری با اهداف مختلفی ایجاد شده و برای تحقق اهداف خود فعالیت‌های متعددی را انجام می‌دهند. همزمان با انجام این فعالیت‌ها، با اشخاص و شرکت‌های دیگر مراوده و معامله دارند.
به عنوان نمونه در زمان انتشار سهام جهت افزایش سرمایه با سرمایه گذاران، هنگام دریافت تسهیلات با بانک‌ها، و در زمان تهیه مواد اولیه و تجهیزات با تامین‌کنندگان مراوده و معامله دارند. آن اشخاص و شرکت‌ها جهت بررسی و انجام معامله نیاز به اطلاعات مناسبی از این شرکت دارند، اما قاعدتا به این اطلاعات که در داخل شرکت‌ها تولید می‌شود دسترسی ندارند.
هدف از تهیه صورت های مالی یا گزارش های مالی
انعکاس اطلاعات به صورت خلاصه و طبقه بندی شده درباره وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری، به گونه ای که ذینفعان بتوانند از آن برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی خود ( به منظور پیش بینی، مقایسه و ارزیابی مبلغ یا زمان، عدم قطعی نبودن جریان های نقدی احتمالی )، استفاده کنند.
انواع صورت های مالی
۱- ترازنامه
۲- صورتحساب سود و زیان انباشته
۳- صورت حساب گردش سود و زیان جامع
۴- صورت گردش وجوه نقد
۵- صورت مالی میان دوره ای
۶- صورت سرمایه
شماره های ۱ الی ۴ مهمترین صورت های مالی هستند که به آنها ” صورت های مالی اساسی ” اطلاق می شود.
۱- ترازنامه
ترازنامه وضعیت مالی یک واحد تجاری را در یک زمان مشخص نشان می دهد. در بخش های مختلف ترازنامه سه گروه دارایی ، بدهی و سرمایه ( عناصر ترازنامه ) مشخص می گردد. ترازنامه به زبان ساده مشخص می نماید که یک واحد تجاری چه میزان دارایی ، بدهی و سرمایه دارد.
۲- صورت سود و زیان
صورت سود و زیان، نتیجه فعالیت یک واحد تجاری را با نمایش میزان درآمد و هزینه و سود یا زیان در یک دوره مشخص زمانی، نمایش می دهد.
۳- صورت سود و زیان جامع
گزارشی که کلیه تغیرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه ها اعم از تحقق یافته و یا تحقق نیافته را طی دوره مالی نشان دهد ” صورت سود و زیان جامع ” نامیده می شود.
۴- صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد گزارشی است که تغییرات در وجه نقد یک واحد تجاری را که ناشی از فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی در یک دوره زمانی مشخص است، نمایش می دهد.
برخی از زمینه های تجزیه و تحلیل صورت های مالی
- بررسی نسبت های نقدینگی، ارزیابی و بررسی میزان توان مالی شرکت در بازپرداخت بدهی های کوتاه مدت و بازپرداخت تسهیلات مالی دریافتی.
- بررسی استفاده بهینه از دارایی های ثابت و منابع سرمایه ای.
- بررسی وضعیت ساختار سرمایه و ساختار منابع انسانی.
- ارزیابی پروژه ها و طرح های در دست اجرا.
- بررسی توان و قدرت واحد تجاری در جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان قدیم.
- تجزیه تحلیل اقلام هزینه و بهای تمام شده کالای ساخته شده و فروش رفته.
- بررسی نسبت های عملیات از جمله گردش کالا و تولید به طوری که بتوان فرآیند را از هنگام تامین مواد اولیه، تولید و مدت انتظار برای توزیع و فروش و نهایتا دوره نقد شوندگی آن را بررسی و تحلیل نمود.
در نتیجه این اطلاعات باید به نحوی در اختیار آن اشخاص که در واقع استفاده‌کنندگان و ذینفعان این شرکت هستند قرار بگیرد تا بر اساس آن اقدام به بررسی و تصمیم‌گیری نمایند. شرکت‌ها این اطلاعات را با استفاده از صورت های مالی در اختیار ذینفعان خود قرار می‌دهند.
اما نکته حائز اهمیت این است که چه اطلاعاتی، با چه کیفیت و ویژگی‌هایی، و در چه قالب و ساختاری باید ارائه شود تا نیازهای اطلاعاتی طیف وسیعی از استفاده‌کنندگان را برطرف نماید. پاسخ این سوالات را استانداردهای حسابداری مشخص می‌کند.